Tibetaans Boeddhisme
De Boeddha en zijn leer
Het boeddhisme ontstond in India in de zesde eeuw voor Christus. De stichter, prins Gautama Siddharta, werd ruim 2500 jaar geleden geboren. Hij groeide op in luxe, maar voelde zich ongelukkig. Om na te denken over de oorzaak, bracht hij 6 jaar met vasten en mediteren door. Na deze twee extremen, het leven in luxe en als asceet, verkoos hij 'de middenweg'. Hij bereikte het 'Bodhi' ('Ontwaken'), en werd 'Boeddha' ('Verlichte').
Het boeddhisme wil de mensheid een weg wijzen om zich te bevrijden van alle aardse lijden. Mensen kunnen een verkeerde perceptie van de werkelijkheid hebben waardoor zij verkeerd handelen. Zo creëert men zijn eigen lijden. Wie inziet dat de eigen perceptie van de werkelijkheid niet noodzakelijkerwijs gelijk is aan de objectieve werkelijkheid, kan zichzelf voor lijden behoeden en de verlichting bereiken. Het leven wordt gezien als een schakel in een oneindige keten van wedergeboorten (samsara).
Karma (activiteiten/handelingen) bepaalt dat positieve daden een gunstige wedergeboorte bevorderen en negatieve daden een ongunstige. Door de beoefening van de boeddhistische leer (dharma) kan men trachten de keten van wedergeboorten te doorbreken en de verlichting te bereiken.
Tibetaans boeddhisme
Er zijn vele tradities binnen het boeddhisme, waardoor de eigenschappen van elk land weerspiegeld worden in de vorm van het boeddhisme aldaar. In Tibet vormt onbaatzuchtigheid samen met de rituelen, meditatie, tantra's en mystieke teksten van het oude animistische geloof, het Bön, de instrumenten waarmee de eigen geest ontwikkeld kan worden. Deze combinatie wordt het Vajrayana genoemd. Heel belangrijk in het Tibetaans boeddhisme is de rol van de lama, de geestelijk leraar die zorg draagt voor kennisoverdracht. Het is niet zo dat elke Tibetaanse monnik een lama is. Hoewel elke traditie binnen het Tibetaans boeddhisme een eigen hoofd heeft, blijft de belangrijkste lama de Dalai Lama.
Boeddhisme in Tibet
Het boeddhisme bereikte Tibet in de 4e eeuw. Daar maakte het onderdeel uit van het dagelijks leven en is de basis van de Tibetaanse cultuur en identiteit. Nu het boeddhisme zich wereldwijd mag verheugen op een groeiende belangstelling wordt het boeddhisme momenteel in Tibet zelf onderdrukt. De religie staat onder scherp toezicht van de Chinese overheid en is aan beperkingen gebonden. Het is bijvoorbeeld verboden foto's van de Dalai Lama te bezitten.
Boeddhisme in Nederland
De leer van Boeddha (de Dharma) is inmiddels in het Westen doorgedrongen en maakt het een grote groei door. Ook binnen Nederland is het boeddhisme zich in de maatschappij aan het integreren en het land telt nu meer dan zeventig boeddhistische organisaties. Vele zijn verenigd in de Boeddhistische Unie Nederland. Een gedeelte van de mensen die boeddhist zijn, is allochtoon (o.a. uit Vietnam, Myanmar, Sri Lanka, Thailand, China en Tibet) en heeft het boeddhisme vanuit de eigen cultuur meegekregen.
Van de verschillende boeddhistische stromingen is het Tibetaans boeddhisme onder de autochtone Nederlandse bevolking een veel beoefende stroming. Misschien komt dit door de meer psychologische aanpak, want in de studie van het Tibetaans boeddhisme wordt de hele werking van de geest, inclusief de emoties, geanalyseerd. Bovendien sluit de tamelijk rationele kijk van het boeddhisme goed aan bij de westerse zienswijze. Er is in het boeddhisme geen (schepper) god en iedereen kan de verlichting bereiken. Daarom noemen sommigen het liever een levensbeschouwing dan een godsdienst.
